Καλές διακοπές!!!

Πέρα, μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο
του βαποριού που φεύγει, – τίποτ' άλλο.

Ν. Λαπαθιώτης, Τα ποιήματα

Καλό διάβασμα!!! Καλή επιτυχία στις εξετάσεις

Και θυμηθείτε...

Θάλασσες

Δείτε φωτογραφίες από την ομαδική έκθεση μελών του Φωτογραφικού Κύκλου
http://www.lifo.gr/team/magic_circus/48818

Ομαδική έκθεση φωτογραφίας μελών του Φωτογραφικού Κύκλου Πηγή: www.lifo.gr

Η τελευταία μέρα...στην τάξη

τό καράβι ἠχεῖ
τό τραῖνο σφυρίζει
ἀπό τούς πυργίσκους τό σύνθημα δίνουν
τό νοῦ σας
τό ταξείδι ἀρχίζει
ἐλᾶτε
φεύγουμε
σέ ξένη γῆ...

Ο Ατλαντικός, Νίκος Εγγονόπουλος

Η παρουσίαση του Καββαδία

Παρουσίαση προγραμμάτων 2013-2014

Την Τρίτη 20 Μαΐου έγινε στο Γυμνάσιο Καβασίλων η παρουσίαση των προγραμμάτων και των πρότζεκτ που υλοποιήθηκαν την τρέχουσα χρονιά. Η Μελανθία και ο Βασίλης παρουσιάζουν τον Καββαδία. Σκίσαμε!!!

Εκπαιδευτική επίσκεψη

Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με επίσκεψη στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη και περιήγηση στο Θερμαϊκό κόλπο με το τουριστικό καραβάκι "Αραμπέλλα". Ήταν μια ωραία μέρα...

Στην Έκθεση Βιβλίου

Το Β1 σύσσωμο...

Αναμένοντας την "Αραμπέλλα" με τον κ. Αντωνόπουλο Βαγγέλη

Τα φιλαράκια

Η "Αραμπέλλα"... Θα μπορούσε να 'ναι και το πειρατικό του Captain Jimmy

Γοργόνες...

Και μάγκες...

On board

Άντε και του χρόνου!!!

Ιστορίες από τα πέρατα του κόσμου

Ο κύριος Σωτήρης έζησε μια ζωή στη θάλασσα, ταξιδεύοντας από λιμάνι σε λιμάνι σε ολόκληρο τον κόσμο. Η γυναίκα του, η κυρία Κική, τον περίμενε υπομονετικά να γυρίσει για τέσσερις δεκαετίες.

 Διαβάστε την ιστορία τους... 

 

 

Πλοία 2...

Τα λιμάνια του Καββαδία 3

Σε συνεργασία με τον καθηγητή της Γεωγραφίας Βαγγέλη Αντωνόπουλο ακολουθούμε τον Καββαδία στα λιμάνια που ταξίδεψε, γνωρίζουμε τη γεωγραφία των τόπων και κάνουμε εμπόριο, φορτώνοντας και ξεφορτώνοντας σε κάθε λιμάνι προϊόντα. 
Το τρίτο ταξίδι περιλαμβάνει τα λιμάνια:

Σέφιλντ, Λίβερπουλ, Αλεξάνδρεια, Κολόμπο (Σρι Λάνκα), Πενάνγκ (Μαλαισία)

Τα λιμάνια του Καββαδία 2

Σε συνεργασία με τον καθηγητή της Γεωγραφίας Βαγγέλη Αντωνόπουλο ακολουθούμε τον Καββαδία στα λιμάνια που ταξίδεψε, γνωρίζουμε τη γεωγραφία των τόπων και κάνουμε εμπόριο, φορτώνοντας και ξεφορτώνοντας σε κάθε λιμάνι προϊόντα. 
Το δεύτερο ταξίδι περιλαμβάνει τα λιμάνια:

Ταγγέρη (Μαρόκο), Swansea, Σεβίλλη, Ταϊτή, Μαρκίζες, Βαλπαραΐζο (Χιλή)

Τα λιμάνια του Καββαδία 1

Σε συνεργασία με τον καθηγητή της Γεωγραφίας Βαγγέλη Αντωνόπουλο ακολουθούμε τον Καββαδία στα λιμάνια που ταξίδεψε, γνωρίζουμε τη γεωγραφία των τόπων και κάνουμε εμπόριο, φορτώνοντας και ξεφορτώνοντας σε κάθε λιμάνι προϊόντα. 
Το πρώτο ταξίδι περιλαμβάνει τα λιμάνια:

Πειραιάς, Σφαξ, Bay of Bisky, Fernando Po, Μαδράς, Σιγκαπούρη

Πλοία 1...

Οι 7 νάνοι στο s/s Cyrenia- Κωστόπουλος Γ. Θωμάς

Οἱ 7 νάνοι στὸ s/s Cyrenia (Τραβέρσο)

Στὴν Ἔλγκα

Ἑφτά. Σὲ παίρνει ἀριστερά, μὴν τὸ ζορίζεις.
Μάτσο χωρᾶνε σὲ μία κούφιαν ἀπαλάμη.
Θυμίζεις κάμαρες κλειστὲς, στεριὰ μυρίζεις.
Ὁ πιὸ μικρὸς ἀχολογάει μ᾿ ἕνα καλάμι.

Γυαλίζει ὁ Σὴμ τῆς μηχανῆς τὰ δύο ποδάρια.
Ὁ Ρὲκ λαδώνει στὴν ἀνάγκη τὸ τιμόνι.
Μ᾿ ἕνα φτερὸ ξορκίζει ὁ Γκόμπι τὴ μαλάρια
κι ὁ στραβοκάνης ὁ Χαρὰμ πίτες ζυμώνει.

Ἀπ᾿ τὸ ποδόσταμο πηδᾶν ὡς τὴ γαλέτα.
-Μπορῶ ποτὲ νὰ σοῦ χαλάσω τὸ χατίρι;
Κόρη ξανθὴ καὶ γαλανὴ ποὺ ὅλο ἐμελέτα
ποιὸς ρήγα γιὸς θὲ νὰ τὴν πιεῖ σ᾿ ἕνα ποτήρι.

Ραμὰν ἀλλήθωρε, τρελέ, ποὺ λύνεις μάγια,
κατάφερε τὸ σταυρωτὸ τοῦ Νότου ἀστέρι
σωρὸς νὰ πέσει, νὰ σκορπίσει στὰ σπιράγια
καὶ πές του κάτω ἀπὸ ἕνα δέντρο νὰ μὲ φέρει.

Ὁ Τότ, τοῦ λείπει τὸ ἕνα χέρι μὰ ὅλο γνέθει,
τοῦτο τὸ ἀπίθανο σινάφι νὰ βρακώσει.
Ἐσθήρ, ποιὰ βιβλικὴ σκορπᾶς περνώντας μέθη;
Ρούθ, δὲ μιλᾶς; Γιατί τρεκλίζουμε οἱ διακόσιοι;

Κουφὸς ὁ Σάλαχ, τὸ κατάστρωμα σαρώνει.
-Μ᾿ ἕνα ξυστρὶ καθάρισέ με ἀπ᾿ τὴ μοράβια.
Μὰ εἶν᾿ ἕνα κάτι πιὸ βαθὺ ποὺ μὲ λερώνει.
-Γιέ μου, ποῦ πᾶς; -Μάνα, θὰ πάω μὲ τὰ καράβια.

Κι ἔτσι μαζὶ μὲ τοὺς ἑφτὰ κατηφορᾶμε.
Μὲ τὴ βροχή, μὲ τὸν καιρὸ ποὺ μᾶς ὁρίζει.
Τὰ μάτια σου ζοῦνε μία θάλασσα, θυμᾶμαι ...
Ὁ πιὸ στερνὸς μ᾿ ἕναν αὐλὸ μὲ νανουρίζει.

Colombo 1951

* Τὸ ποίημα αὐτὸ ἀποτέλεσε ἀπάντηση τοῦ Καββαδία σὲ πρόταση τῆς ἀνιψιᾶς του νὰ φανταστεῖ ὀνόματα γιὰ τοὺς μυστηριώδεις «Ἑφτὰ Νυχτοπερπατητὲς», ποὺ συνάντησε στὸ μυθιστόρημα τοῦ Οὐῶλτερ Σκὸττ «Ὁ τοξότης τοῦ Λουδοβίκου ΙΑ´».

Άγνωστες λέξεις

απαλάμη: παλάμη χεριού

αχολογάω: αντιλαλώ, αντηχώ, για ήχους δυνατούς και παρατεταμένους

μαλάρια: <ιταλ. malaria: ελονοσία

ποδόσταμο: ή ποδόστημα: το σημείο, στο οποίο τελειώνει η πρύμνη και το οποίο αρχίζει από την καρίνα

γαλέτα: <βεν. galeta: 1. ξύλινος δίσκος στην κορυφή των καταρτιών και του ιστού της σημαίας 2. (γαλέττα) ο διπυρίτης άρτος

του Νότου αστέρι: ο λαμπρότερος αστέρας του Σταυρού του Νότου

σπιράγιο:  βεν. spiragio: φεγγίτης πλοίου

βρακώνω: 1. ντύνω κάποιον με παντελόνι: "βράκωσε το μωρό" αντίθετα: ξεβρακώνω 2. (μτφ.) εφοδιάζω κάποιον με υλικά μέσα για να ζήσει ή τον εφοδιάζω με ρουχισμό 3. (μτφ.) από φτωχός γίνομαι πλούσιος: "με το γάμο αυτός βρακώθηκε".

τρεκλίζω:  περπατώ με βήμα όχι στα θερό· παραπατώ

Εσθήρ: βιβλική ηρωίδα· το όνομά της φέρει ένα από τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης

ξυστρί: εργαλείο με το οποίο ξύνουν το τρίχωμα των ζώων, κυρίως των αλόγων, για να το καθαρίσουν από τη σκόνη, τον ιδρώτα, τα παράσιτα κτλ.

μοράβια: <ιταλ. moravia: αντιδιαβρωτικό και αντιρρυπαντικό χρώμα εξαιρετικής αντοχής για τη βαφή των υφάλων του πλοίου

Σχόλια

Το ποίημα του Νίκου Καββαδία μιλάει  για 7 ανθρώπους του πλοίου s/s Cyrenia, που στο τέλος μαζί με τον ποιητή, πνίγηκαν λόγω φουρτούνας. Οι 7 νάνοι βέβαια θεωρούνται ένα όραμα, που βλέπει ο ποιητής. Στην αρχή, ο καπετάνιος συμβουλεύει το ναύτη που είναι στο τιμόνι να μην το ζορίζει και τον επιπλήττει ότι οδηγεί σαν άσχετος, σαν στεριανός. Επίσης, αναφέρει τις δουλειές που έκανε ο κάθε ναύτης εκείνη τη στιγμή. Την ώρα που αρχίζει η φουρτούνα, θυμάται μια γυναίκα όμορφη, που προφανώς του λείπει. Ο καιρός όμως αγριεύει πολύ, ο ποιητής έχει κι άλλες παραισθήσεις. Την ώρα που το καράβι βυθίζεται, συνειδητοποεί ότι τη ζωή του ναυτικού την ορίζουν ο καιρός και η θάλασσα.

Ο ρυθμός και η μελωδία του τραγουδιού μου δίνουν την αίσθηση ότι βρίσκομαι εκεί δίπλα στον Καββαδία την ώρα που το γράφει.

Θ. Μικρούτσικος

Θ. Μικρούτσικος live στο Μέγαρο Μουσικής

Χάρις Αλεξίου (πρώτη εκτέλεση)

A bord de l' «Aspasia»- Ράνια Δ.

A bord de l᾿ «Aspasia» (Μαραμπού)

Ταξίδευες κυνηγημένη ἀπὸ τὴ μοίρα σου
γιὰ τὴ κατάλευκη μὰ πένθιμη Ἑλβετία,
πάντα στὸ deck, σὲ μία σαὶζ-λὸγκ πεσμένη, κάτωχρη
ἀπ᾿ τὴ γνωστὴ καὶ θλιβερότατη αἰτία.

Πάντοτε ἀνήσυχα οἱ δικοί σου σὲ τριγύριζαν,
μὰ ἐσὺ κοιτάζοντας τὰ μάκρη ἀδιαφοροῦσες.
Σ᾿ ὅτι σοῦ ῾λεγαν πικρογέλαγες, γιατ᾿ ἔνιωθες
πὼς γιὰ τὴ χώρα τοῦ θανάτου ὁδοιποροῦσες.

Κάποια βραδιά, ποὺ ἀπὸ τὸ Στρόμπολι περνούσαμε
εἶπες σὲ κάποιον γελαστή, σὲ τόνο ἀστείου:
«Πῶς μοιάζει τ᾿ ἄρρωστο κορμί μου, καθὼς καίγεται,
μὲ τὴν κορφὴ τὴ φλεγόμενη τοῦ ἡφαιστείου!»

Ὕστερα σ᾿ εἶδα στὴν Μαρσίλια σὰν ἐχάθηκες
μέσα στὸ θόρυβο χωρὶς νὰ στρέψεις πίσω.
Κι ἐγώ, ποὺ μόνο τὴν ὑγρὴ ἔκταση ἀγάπησα,
λέω πὼς ἐσένα θὰ μποροῦσα ν᾿ ἀγαπήσω.

Άγνωστες λέξεις

A bord de l' «Aspasia»: στο κατάστρωμα του πλοίου «Ασπασία»

deck: κατάστρωμα

σαιζ-λογκ: ξαπλώστρα

Στρόμπολι: νησάκι με το ομώνυμο ηφαίστειο στη ΝΔ Ιταλία

Μαρσίλια: <ιταλ. Marsiglia: η Μασσαλία

Ξέμπαρκοι

Ρίτα Αντωνοπούλου

Χρήστος Θηβαίος

Kuro Siwo- Χρήστος Δημόπουλος

Kuro Siwo (Πούσι)

Στὸ Γιῶργο Παπᾶ

Πρῶτο ταξίδι ἔτυχε ναῦλος γιὰ τὸ Νότο,
δύσκολες βάρδιες, κακὸς ὕπνος καὶ μαλάρια.
Εἶναι παράξενα τῆς Ἴντιας τὰ φανάρια
καὶ δὲν τὰ βλέπεις καθὼς λένε μὲ τὸ πρῶτο.

Πέρ᾿ ἀπ᾿ τὴ γέφυρα τοῦ Ἀδάμ, στὴ Νότιο Κίνα,
χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια.
Μὰ οὔτε στιγμὴ δὲν ἐλησμόνησες τὰ λόγια
ποὺ σοῦ ῾πανε μία κούφιαν ὥρα στὴν Ἀθήνα.

Στὰ νύχια μπαίνει τὸ κατράμι καὶ τ᾿ ἀνάβει,
χρόνια στὰ ροῦχα τὸ ψαρόλαδο μυρίζει,
κι ὁ λόγος της μὲς στὸ μυαλό σου νὰ σφυρίζει,
«ὁ μπούσουλας εἶναι ποὺ στρέφει ἢ τὸ καράβι;»

Νωρὶς μπατάρισε ὁ καιρὸς κι ἔχει χαλάσει.
Σκαντζάρισες μὰ σὲ κρατᾶ λύπη μεγάλη.
Ἀπόψε ψόφησαν οἱ δυό μου παπαγάλοι
κι ὁ πίθηκος πού ῾χα μὲ κούραση γυμνάσει.

Ἡ λαμαρίνα!... Ἡ λαμαρίνα ὅλα τὰ σβήνει.
Μᾶς ἕσφιξε τὸ Kuro Siwo σὰ μία ζώνη
κι ἐσὺ κοιτᾶς ἀκόμη πάνω ἀπ᾿ τὸ τιμόνι,
πῶς παίζει ὁ μπούσουλας καρτίνι μὲ καρτίνι.

Άγνωστες λέξεις

• Kuro Siwo (=μαύρο ρεύμα): ωκεάνιο ισχυρό ρεύμα του Ειρηνικού (Japan Current) ανάμεσα στις Φιλιππίνες και την Ιαπωνία
• ναύλος: 1. φορτίο πληρωμένο για μεταφορά 2. το αντίτιμο φόρτωσης ή μεταφοράς (φορτίου ή επιβάτη)
• βάρδια: <βεν. vardia : τετράωρη σκοπιά, φρουρὰ, υπηρεσία στο κατάστρωμα ή στη μηχανή / ὁ λοστρόμος τῆς βάρδιας : ὁ ναύκληρος
• μαλάρια: <ιταλ. malaria: η ελονοσία
• Ίντια: η Ινδία
• φανάρι:  1. φανός 2. φάρος
• γέφυρα του Αδάμ: αβαθείς εκτάσεις θάλασσας με υφάλους και σύρτεις (=αμμόλοφος στο θαλάσσιο βυθό, που αλλάζει θέση και σχήμα ανάλογα με τη διεύθυνση και την ένταση των θαλάσσιων ρευμάτων), που συνδέουν την Κεϋλάνη (σημερινή Σρι Λάνκα) με το νότιο άκρο της Ινδικής χερσονήσου
• κατράμι: ρευστή πίσσα, προϊόν αποστάξεως ρητινούχων ξύλων
• ψαρόλαδο: λάδι που παράγεται από ορισμένα είδη ψαριών· ιχθυέλαιο
• μπούσουλας:  <ιταλ. bussola: η πυξίδα· μτφ. ο προσανατολισμός
• μπατάρω: <ιταλ. battere: ανατρέπομαι και ανατρέπω, τουμπάρω, μεταβάλλομαι
• σκατζάρω: <βεν. scansar: 1. αλλάζω (π.χ. βάρδια) 2. ανταλλάσσω 3. αλλάζω θέση σε κάτι
• λαμαρίνα: <βεν. lamarin: 1. μεταλλικό έλασμα 2. το κατάστρωμα και κατ΄επέκταση το πλοίο 3. αρρώστια που προσβάλλει και τρελαίνει τις γάτες στα φορτηγά πλοία
• καρτίνι: <ιταλ. quartino: το 1/4 του ρόμβου του ανεμολογίου της πυξίδας

Σχόλια

Το ποίημα μας μιλάει για το ταξίδι κάποιου ναυτικού προς την Ινδία και τις δυσκολίες που περνούσαν τα βράδια. Στη συνέχεια, αναφέρεται στα προϊόντα που μεταφέραν από τη Νότιο Κίνα και τη νοσταλγία για την πατρίδα. Στην τρίτη παράγραφο εξηγεί την καθημερινότητά του και τη βρώμα που ζει μες στο καράβι. Μιλάει επίσης για ένα κορίτσι που γνώρισε και ακούει συνέχεια τον ήχο της φωνής της. Στην τέταρτη παράγραφο αναφέρεται στις αλλαγές του καιρού και στη μεγάλη λύπη του ναυτικού εξαιτίας του θανάτου των ζώων που είχε μαζί του, τα οποία λειτουργούσαν και σαν υποκατάστατο ανθρώπινης συντροφιάς. Στην τελευταία στροφή υπάρχουν τα συμπεράσματα. Η λαμαρίνα -το πλοίο δηλαδή συνεκδοχικά και, κατ' επέκτασιν, η ναυτική ζωή-  κάνει όλα τα υπόλοιπα να ξεφτίζουν, να ξεχνιούνται, να χάνονται. Καταλαβαίνει ότι είναι  αιχμάλωτος  του Κούρο Σίβο, των μακρινών θαλάσσιων ταξιδιών δηλαδή. Και το μόνο  που μπορεί να κάνει είναι να κοιτάει τον μπούσουλα, κι ας τον έχει χάσει...
Το ποίημα μου άρεσε πάρα πολύ, γιατί μας δίνει διάφορες πληροφορίες για τη ζωή των ναυτικών, όπως η καθημερινότητά τους, τα ζώα που είχαν μαζί τους ως συντροφιά και τα προϊόντα που μετέφεραν.

Γιάννης Κούτρας

Θάνος Μικρούτσικος

Αδερφοί Κατσιμίχα

Εσμεράλδα-Δανάη Δ.

Ἐσμεράλδα (Πούσι)

Στὸ Γιῶργο Σεφέρη

Ὁλονυχτιὲς τὸν πότισες μὲ τὸ κρασὶ τοῦ Μίδα
κι ὁ φάρος τὸν ἐλίκνιζε μὲ τρεῖς ἀναλαμπές.
Δίπλα ὁ λοστρόμος μὲ μακριὰ πειρατικὴ πλεξίδα
κι ἀλάργα μας τὸ σκοτεινὸ λιμάνι τοῦ Gabès.

Ἀπὰ στὸ γλυκοχάραμα σὲ φίλησε ὁ πνιγμένος
κι ὅταν ξυπνήσεις μὲ διπλὴ καμπάνα θὰ πνιγεῖς.
Στὸ κάθε χάδι κι ἕνας κόμπος φεύγει ματωμένος
ἀπ᾿ τὸ σημάδι τῆς παλιᾶς κινεζικῆς πληγῆς.

Ὁ παπαγάλος σοῦ ῾στειλε στερνὴ φορὰ τὸ «γειά σου»
κι ἀπάντησε ἀπ᾿ τὸ στόκολο σπασμένα ὁ θερμαστὴς
πέτα στὸ κύμα τὸν παλιὸ ποὺ ἐσκούριασε σουγιᾶ σου
κι ἄντε μονάχη στὸν πρωραῖον ἱστὸ νὰ κρεμαστεῖς.

Γράφει ἡ προπέλα φεύγοντας ξοπίσω: «σὲ προδίνω»
κι ὁ γρύλος τὸ ξανασφυράει στριγγὰ τοῦ τιμονιοῦ.
Μὴ φεύγεις. Πές μου, τό ῾πνιξες μία νύχτα στὸ Λονδίνο
ἢ στὰ βρομιάρικα νερὰ κάποιου ἄλλου λιμανιοῦ;

Ξυπνᾶν οἱ ναῦτες τοῦ βυθοῦ ρισάλτο νὰ βαρέσουν
κι ἀπὲ νὰ σοῦ χτενίσουνε γιὰ πάντα τὰ μαλλιά.
Τρόχισε κεῖνα τὰ σπαθιὰ τοῦ λόγου ποὺ μ᾿ ἀρέσουν
καὶ ξαναγύρνα μὲ τὶς φώκιες πέρα στὴ σπηλιά.

Τρεῖς μέρες σπάγαν τὰ καρφιὰ καὶ τρεῖς ποὺ σὲ κάρφωναν
καὶ σὺ μὲ τὶς παλάμες σου πεισματικὰ κλειστὲς
στερνὴ φορὰ κι ἀνώφελα ξορκίζεις τὸν τυφώνα
ποὺ μᾶς τραβάει γιὰ τὴ στεριὰ μὲ τοὺς ναυαγιστές.

Άγνωστες λέξεις

• Μίδας: γιος του Γορδίου, βασιλιάς της Φρυγίας, που ό,τι άγγιζε γινόταν χρυσός
• λικνίζω: κουνάω, ταλαντεύω κάτι ελαφρά, παλινδρομικά 
• λοστρόμος: ο πρώτος υπαξιωματικός του πληρώματος, ο ναύκληρος των εμπορικών πλοίων
• πλεξίδα: 1. είδος χτενίσματος για μακριά μαλλιά, όπου τρεις τούφες πλέκονται και συγκρατιούνται στην άκρη με κορδέλα, κοκαλάκι κτλ.· κοτσίδα 2. αρμαθιά κυρίως πλεγμένων σκόρδων. 3. (γενικότ.) καθετί που μοιάζει με πλεξίδα στο σχήμα.
• αλάργα: 1. (τοπ.) σε μεγάλη συνήθως απόσταση, μακριά || (ναυτ.) μακριά από την ακτή· στ΄ ανοιχτά 2. (χρον.) κατά αραιά χρονικά διαστήματα
• Gabès: λιμάνι της Τυνησίας
• απά: 1. πάνω 2. ακριβώς τη στιγμή
• καμπάνα: η καμπάνα της γέφυρας ή του μηχανοστασίου, για να σημαίνει τις ώρες της βάρδιας
• κόμπος: είδος δεσίματος που σχηματίζεται στο σημείο όπου δένονται οι δύο άκρες ενός νήματος, σκοινιού κτλ. και το οποίο γίνεται τόσο σφιχτότερο, όσο πιο πολύ τεντώνουμε τις άκρες
• στερνός: τελευταίος
• στόκολο: <αγγλ. stokehold: το λεβητοστάσιο του πλοίου
• θερμαστής: ανήκει στο κατώτερο πλήρωμα μηχανής του πλοίου. Είναι ο επιφορτισμένος με το άναμμα του ατμολέβητα και την παρακολούθησή του
• σουγιάς: μικρό μαχαίρι με λάμα η οποία, όταν δε χρησιμοποιείται, διπλώνει και κρύβεται μέσα στη λαβή του
• πρωραίος: που βρίσκεται ή που ανήκει στην πρώρα
• ιστός: κατάρτι ή άρμπουρο
• προπέλα: <αγγλ. propeller: έλικα για την προώθηση του πλοίου
• γρύλος: εργαλείο για το σφίξιμο της αλυσίδας του τιμονιού στα παλιά πλοία
• στριγγός: (για ήχο, φωνή) οξύς και διαπεραστικός
• ρισάλτο: <ιταλ. risalto: έφοδος, επίθεση πειρατών σε πλοίο

Σχόλια

Ο Καββαδίας στο ποίημα αυτό μας παρουσιάζει αναμνήσεις και εικόνες από τα ταξίδια του ως ναυτικός. Πιο συγκεκριμένα λέει την ιστορία μιας γυναίκας, της Εσμεράλδας, που χειραγωγούσε τους άντρες με τα θέλγητρά της. Ταυτόχρονα όμως ήταν και δυστυχισμένη, αφού προδώθηκε και έμεινε μόνη. Το ποίημα καταλήγει με το θάνατο της γυναίκας, παρά τις προσπάθειες που έκανε αυτή να ξεφύγει από τη μοίρα της.

Το ποίημα "Εσμεράλδα"  δε μου άρεσε, γιατί ήταν πολύ μελαγχολικό. Θα προτιμούσα να είχε κάποια σημεία, που να αποδίδουν ένα πιο αισιόδοξο και χαρούμενο συναίσθημα.

Γιάννης Κούτρας

Θεσσαλονίκη ΙΙ- Γιώργος Κούσκουρας

Θεσσαλονίκη ΙΙ (Τραβέρσο)

Στὴ Μυρτὼ Κουμβακάλη

Τράνταζε σὰν ἀπὸ σεισμὸ συθέμελα ὁ Χορτιάτης
κι ἀκόντιζε μηνύματα μὲ κόκκινη βαφή.
Γραφὴ ἀπὸ τρεῖς καὶ μοῦ ῾γινες μοτάρι καὶ καρφί.
Μὰ ἔριχνε ἡ Τούμπα, σὲ διπλὸ κρεβάτι, τὰ χαρτιά της.

Τὴ μάκινα γιὰ τὸν καπνὸ καὶ τὸ τσιγαροχάρτι
τὴν ἔχασες, τὴν ξέχασες, τὴ χάρισες ἀλλοῦ.
Ἤτανε τότε ποὺ ἔσπασε τὸ μεσιανὸ κατάρτι.
Τὰ ψέματα τοῦ βουτηχτῆ, τοῦ ναύτη, τοῦ λωλοῦ.

Καὶ τί δὲν ἔχω ὑποσχεθεῖ καὶ τί δὲν ἔχω τάξει,
μὰ τὰ σαράντα κύματα μοῦ φταῖνε καὶ ξεχνῶ
-τῆς Ἄγρας τὰ μακριὰ σαριά, τοῦ Σάντουν τὸ μετάξι-
καὶ τὰ θυμᾶμαι μόλις δῶ ἀναθρώσκοντα καπνό.

Τὸ δαχτυλίδι πού ῾φερνα μοῦ τό ῾κλεψε ἡ Ὀράγια.
Τὸν παπαγάλο -μάδησε κι ἔπαψε νὰ μιλεῖ.
Ἂς ἐκατέβαινε ἔστω μία, στὸ βίρα, στὰ μουράγια,
κι ἂς κοίταζε τὴν ἄγκυρα μονάχα, ποὺ καλεῖ.

Τίποτα στὰ χεράκια μου, μάνα μου, δὲ φτουράει-
ἔρωτας, μαλαματικά, ξόμπλια καὶ φυλαχτά.
Σιχαίνομαι τὸ ναυτικὸ ποὺ ἐμάζεψε λεφτά.
Ἐμούτζωσε τὴ θάλασσα καὶ τήνε κατουράει.

Τῆς Σαλονίκης μοναχὰ τῆς πρέπει τὸ καράβι.
Νὰ μὴν τολμήσεις νὰ τὴ δεῖς ποτὲ ἀπὸ τὴ στεριά.
Κι ἂν κάποια στὴν Καλαμαριὰ πουκάμισο μοῦ ράβει,
μπορεῖ νά ῾ρθῶ ἀπ᾿ τὰ πέλαγα μὲ τὴ φυρονεριά.

04.01.1974

Άγνωστες λέξεις

• Χορτιάτης: βουνό στο νομό Θεσσαλονίκης· κατά τον Φ. Φιλίππου, εδώ αναφέρεται στο χωριό Χορτιάτης και στο ολοκαύτωμα από τους Γερμανούς και Ταγματασφαλίτες στις 2.11.44 (βλ. Φ. Φιλίππου, Ο πολιτικός Νίκος Καββαδίας, Άγρα, 1996, σ. 188, σημ. 168)
• μοτάρι: 1. νήματα λινού υφάσματος που μπαίνουν πάνω στις πληγές, ξαντό 2. πληγή 3. (μτφ.) δυσαρέσκεια, ηθική πληγή
• Τούμπα: περιοχή της Θεσσαλονίκης
• μάκινα:<ιταλ. macchina: μηχανή, μηχανισμός
• Άγρα: πόλη της Ινδίας, όπου και ο ιερός ναός Ταζ Μαχάλ
• Σάντουν: επαρχία της Β Κίνας στην Κίτρινη Θάλασσα επίσης· Σαντούν
  
• βίρα: το ανέβασμα της άγκυρας
• μουράγιο:<βεν. muragia: η προκυμαία
• μαλαματικά:  χρυσαφικά
• ξόμπλι: 1.πρότυπο, παράδειγμα 2. σχέδιο, στόλισμα 3. κέντημα 4. (μτφ) κακολογία, κουτσομπολιό
• φυρονεριά: η υποχώρηση των νερών της θάλασσας

Ξέμπαρκοι

Αντινομία-Γαβριήλ Ζαφειράκος

Ἀντινομία (Τραβέρσο)

Ὁ ἔρωτάς σου μία πληγὴ καὶ τρεῖς κραυγές.
Στὰ κόντρα σκούζει ὁ μακαρᾶς καθὼς τεζάρει.
Θαλασσοκόρη τοῦ βυθοῦ - χίλιες ὀργιὲς -
τοῦ Ποσειδώνα ἐγὼ σὲ κέρδισα στὸ ζάρι.

Καὶ σ᾿ ἔριξα σ᾿ ἕνα βιβάρι σκοτεινὸ
ποὺ στέγνωσε καὶ ξανεμίστηκε τὸ ἁλάτι.
Μὰ ἐσὺ προσμένεις ἀπ᾿ τὸ δίκαιον οὐρανὸ
τὸ στεριανό, τὸ γητευτή, τὸν ἀπελάτη.

Ὅταν θὰ σμίξεις μὲ τὸ φῶς ποὺ σὲ βολεῖ
καὶ θὰ χαθεῖς μέσα σὲ διάφανη ἀμφιλύκη
πάνω σὲ πράσινο πετούμενο χαλί,
θὰ μείνει ὁ ναύτης νὰ μετρᾶ τὸ ἄσπρο χαλίκι.

m/s Aquarius 1974

Άγνωστες λέξεις

• κόντρα, τα: < ιταλ. contra: 1. βίδες (ρυθμιστικοί και ασφαλιστικοί κοχλίες) 2. αντιθέτως (επίρρημα)
• μακαράς: <τουρκ.makara: τροχαλία, καρούλι
• τεζάρω: <ιταλ. tesare: τεντώνω
• οργιά: αγγλική μονάδα μήκους=2 γιάρδες=1,83 μέτρα περίπου (χρησιμοποιείται κυρίως για τη μέτρηση του βάθους της θάλασσας)
• βιβάρι: <λατιν. vivarium: ενυδρείο, ιχθυοτροφείο, ψαρολίμνη
• απελάτης: 1. ληστής στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 2. ζωοκλέφτης
• αμφιλύκη: το λυκαυγές, ή το λυκόφως

Σχόλια

Το ποίημα μιλάει για τον μεγάλο έρωτα του ποιητή για τη θάλασσα και τις δυνάμεις της. Αγαπάει τη θάλασσα και του αρέσει να ταξιδεύει. Όμως, αυτή η αγάπη οδηγεί σε άσχημα πράγματα, όταν αγριεύει. Με την αγάπη του ωστόσο καταφέρνει να την ηρεμήσει. Στο τέλος, ο ναύτης την κοιτάει ήρεμη και τη θαυμάζει. Εκτός από τη θάλασσα βέβαια ο ποιητής μπορεί να μιλάει για τον έρωτά του για μια γυναίκα.

Ξέμπαρκοι

Κώστας Καράλης

Σταυρός του Νότου-Ελένη Λ.

Σταυρὸς τοῦ Νότου (Πούσι)

Στὸ Γιῶργο Θεοτοκᾶ

Ἔβραζε τὸ κύμα τοῦ Γαρμπῆ.
Ἤμαστε σκυφτοὶ κι οἱ δυὸ στὸ χάρτη
γύρισες καὶ μοῦ ῾πες πὼς τὸ Μάρτη
σ᾿ ἄλλους παραλλήλους θά ῾χεις μπεῖ.

Κούλικο στὸ στῆθος σου τατού,
ποὺ ὅσο κι ἂν τὸ καῖς δὲν λέει νὰ σβήσει.
Εἶπαν πὼς τὴν εἶχες ἀγαπήσει
σὲ μία κρίση μαύρου πυρετοῦ.

Βάρδια πλάι σὲ κάβο φαλακρὸ
κι ὁ Σταυρὸς τοῦ Νότου μὲ τὰ στράλια.
Κομπολόι κρατᾶς ἀπὸ κοράλλια
κι ἄκοπο μασᾶς καφὲ πικρό.

Τὸ Ἄλφα τοῦ Κενταύρου μία νυχτιὰ
μὲ τὸ παλλινώριο πῆρα κάτου.
Μοῦ ῾πες μὲ φωνὴ ἑτοιμοθανάτου:
«Νὰ φοβᾶσαι τ᾿ ἄστρα τοῦ Νοτιᾶ».

Ἄλλοτε ἀπ᾿ τὸν ἴδιο οὐρανὸ
ἔπαιρνες τρεῖς μῆνες στὴν ἀράδα,
μὲ τοῦ καπετάνιου τὴ μιγάδα,
μάθημα πορείας νυχτερινό.

Σ᾿ ἕνα μαγαζὶ τοῦ Nossi Be
πῆρες τὸ μαχαίρι, δύο σελίνια
μέρα μεσημέρι ἀπὰ στὴ λίνια
ἄστραψες σὰ φάρου ἀναλαμπή.

Κάτου στὶς ἀχτὲς τῆς Ἀφρικῆς
πᾶνε χρόνια τώρα ποὺ κοιμᾶσαι.
Τὰ φανάρια πιὰ δὲν τὰ θυμᾶσαι
καὶ τ᾿ ὡραῖο γλυκὸ τῆς Κυριακῆς.

Άγνωστες λέξεις

• Σταυρός του Νότου: μικρός ευδιάκριτος αστερισμός του νοτίου ημισφαιρίου, του οποίου οι τέσσερις λαμπρότεροι αστέρες σχηματίζουν σταυρό
• γαρμπής: ο νοτιοδυτικός άνεμος
• κούλικος: αυτός που αναφέρεται στον κούλη (=αχθοφόρος στην Ινδία, στην Κίνα και στη ΝΑ Ασία· ενοικιαζόμενος με τη μέρα ανειδίκευτος εργάτης στις αγγλικές αποικίες στη ΝΑ Ασία)
• τατού: τατουάζ
• μαύρος πυρετός: μορφή λεϊσμανίασης, το καλααζάρ (στα ινδικά σημαίνει "μαύρος πυρετός")· προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, προκαλώντας υψηλό πυρετό, απώλεια βάρους και διόγκωση σπληνός και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο
• βάρδια: βεν. vardia : τετράωρη σκοπιά, φρουρὰ, υπηρεσία στο κατάστρωμα ή στη μηχανή / ὁ λοστρόμος τῆς βάρδιας : ὁ ναύκληρος
• κάβος: <ιταλ. cavo: 1. ακρωτήρι 2. χοντρό σκοινί του πλοίου/ παίρνω κάβο=καταλαβαίνω
• στράλια: < ιταλ. straglio:σκοινιά ή συρματόσχοινα που στερεώνουν από την πλώρη τα τελευταία πάνω τμήματα των καταρτιών
• Άλφα του Κενταύρου: ο αστέρας α (ο λαμπρότερος) του αστερισμού του Κενταύρου
• παλινώριο: <λατ. palinurus<Παλίνωρος=γιος του Ιάσου, κυβερνήτης του σκάφους του Αινεία: όργανο, με το οποίο βρισκόταν παλιότερα το αζιμούθιο του ήλιου, με συνδυασμό της ώρας, της ηλιακής κλίσης και του πλάτους
• άστρο του Νοτιά: ο λαμπρότερος αστέρας του Σταυρού του Νότου
• Nossi Be: νησάκι στη ΒΔ Μαδαγασκάρη
• απά: 1. πάνω 2. ακριβώς τη στιγμή.
• λίνια: <γαλλ. ligne: η γραμμή του ισημερινού, κατ΄επέκταση και του τροπικού
• φανάρι: 1. φανός 2. φάρος

Σχόλια

Στο ποίημα κάποιος μας αφηγείται χρόνια μετά την ιστορία της αυτοκτονίας ενός συντρόφου του στο καράβι. Αυτός,  όταν ταξίδευε στα άγρια κύματα, θυμόταν την κοπέλα του. Επειδή όμως ήταν πολύ ερωτευμένος μαζί της, δεν μπορούσε ν΄αντέξει την απουσία της και αυτοκτόνησε.

Αιμιλία Σαρρή

Ρίτα Αντωνοπούλου

Θάνος Μικρούτσικος

Πάσχα...on board

 Marseille 24.4.55

«...Όσο για το δικό μας Πάσχα…Ανήμερα φτάσαμε στην Αλεξάνδρεια. Πρώτη φορά που λυπόμουνα γιατί ταξιδεύω. Δε μας έλειπε τίποτε από το τραπέζι. Μονάχα το κέφι. Πάλι, για πρώτη φορά στη ζωή μου στενοχωρήθηκα με τις αισχρές ιστορίες που συνηθίζουνε οι ναυτικοί στο τραπέζι. Ήθελα να ’μουνα στην Αθήνα να πάμε μαζί μια βόλτα στις εκκλησίες. Είχα ένα κέφι για κλάματα…» 

Καββαδίας, Ν., (2011). Γράμματα στην αδερφή του Τζένια και στην Έλγκα (σελ. 161-162). Αθήνα: Άγρα

Αγάπη...για τα βιβλία

Η μαϊμού του ινδικού λιμανιού-Ευαγγελία Βασιλακάκη

Ἡ μαϊμοὺ τοῦ ἰνδικοῦ λιμανιοῦ (Μαραμπού)

Κάποτε, σ᾿ ἕνα μακρινὸ λιμάνι τοῦ Ἰνδικοῦ,
δίνοντας μία πολύχρωμη μεταξωτὴ γραβάτα
σ᾿ ἕναν ἀράπη, μία μικρὴν ἀγόρασα μαϊμοὺ
μὲ μάτια γκρίζα, σκοτεινὰ καὶ πονηρία γεμᾶτα.

Ἕνα τσιμπούκι δάγκωνε στὸ στόμα της χοντρὸ
καὶ τό ῾βγαζε ὅταν ἤθελε μονάχα νὰ φυσήσει
ἕναν καπνὸ πολὺ βαρύ, πού, ὡς μοῦ ῾πε ὁ πουλητής,
ἦταν ὀπίου, ποὺ ἀπὸ μικρὴ τὴν εἶχε συνηθίσει.

Τὶς πρῶτες μέρες μοναχὴ στῆς πλώρης μία γωνιά,
ξερνοῦσε καὶ μὲ κοίταζε βουβὴ καὶ λυπημένη,
μὰ σὰν ἐπέρασε καιρός, ἐρχόταν μοναχὴ
κι ὧρες πολλὲς στὸν ὦμο μου ξεχνιόταν καθισμένη.

Ὅταν στὴ γέφυρα ἔκανα τὴ βάρδια τῆς νυχτὸς
κι ἡ νύστα βασανιστικὰ τὰ μάτια μου ἐτρυποῦσε,
στὸν ὦμο μου κρυώνοντας στεκόταν σκυθρωπὴ
καὶ σοβαρὰ μαζὶ μ᾿ ἐμὲ τὸν μπούσουλα ἐκοιτοῦσε.

Στὰ πόρτα τῆς ἀγόραζα μπανάνες καὶ γλυκὰ
κι ἔξω μὲ μι᾿ ἅλυσο μικρὴ τὴν ἔβγαζα δεμένη
κι ἀφοῦ σ᾿ ὅλα καθόμαστε κι ἐπίναμε τὰ μπάρ,
στὸ φορτηγὸ γυρίζαμε κι οἱ δυό μας μεθυσμένοι.

Δὲ θύμωνε καὶ μοῦ ῾δειχνε πολὺ πὼς μ᾿ ἀγαπᾶ,
οὔτε κακὰ τὴν ἄκουσα ποτὲ νὰ μοῦ γρυλίσει.
Φαινόταν πὼς συνήθισε τὶς κακουχίες κι ἐμέ,
κι ἐγὼ σὰν ἕναν ἄνθρωπο τὴν εἶχα συνηθίσει.

Κάποια φορὰ ποὺ ἐπήγαινα μαζί της σκεφτικὸς
ἐξέφυγ᾿ ἀπ᾿ τὰ χέρια μου χαρούμενη καὶ πάει.
Εἶχε προτέρημα πολὺ μεγάλο: νὰ σιωπάει.
Μὰ κάτι εἶχε ἀπ᾿ τὴν ὕπουλη καρδιὰ τῆς γυναικός.

Άγνωστες λέξεις

γέφυρα: υπερκατασκεύασμα στο ανώτερο κατάστρωμα από όπου γίνονται η διεύθυνση, ο έλεγχος και ο χειρισμός του πλοίου· κόντρα γέφυρα: σημείο πάνω από τη γέφυρα, στο οποίο υπάρχει τιμόνι και πυξίδα, για να κυβερνιέται από εκεί το πλοίο

βάρδια: τετράωρη σκοπιά, φρουρά, υπηρεσία στο κατάστρωμα ή στη μηχανή· επίσης αυτός που κάνει βάρδια: ο λοστρόμος της βάρδιας : ο ναύκληρος

μπούσουλας:  <ιταλ. bussola: η πυξίδα· μτφ. ο προσανατολισμός

Αδερφοί Κατσιμίχα

Γράμμα ενός αρρώστου-Ιωάννα Θεοδωρίδου

Γράμμα ἑνὸς ἀρρώστου (Μαραμπού)

Φίλε μου Ἀλέξη, τό ῾λαβα τὸ γράμμα σου
καὶ μὲ ρωτᾶς τί γίνομαι, τί κάνω;
Μάθε, ὁ γιατρὸς πὼς εἶπε στὴ μητέρα μου
ὅτι σὲ λίγες μέρες θὰ πεθάνω...

Εἶναι καιρὸς ὅπου ἔπληξα, διαβάζοντας
ὅλο τὰ ἴδια ποὺ ἔχω ἐδῶ βιβλία,
κι ὅλο ἐποθοῦσα κάτι νέο νὰ μάθαινα
ποὺ νὰ μοῦ φέρει λίγη ποικιλία.

Κι ἦρθεν ἐχθὲς τὸ νέο ἔτσι ἀπροσδόκητα
-σιγὰ ὁ γιατρὸς στὸ διάδρομο ἐμιλοῦσε-
καὶ τ᾿ ἄκουσα. Στὴν κάμαρα ἐσκοτείνιαζε
κι ὁ θόρυβος τοῦ δρόμου ἐσταματοῦσε.

Ἔκλαψα βέβαια, κάτω ἀπ᾿ τὴν κουβέρτα μου.
Λυπήθηκα. Γιὰ σκέψου, τόσο νέος!
Μὰ στὸν ἑαυτό μου ἀμέσως ὑποσχέθηκα
πὼς θὰ φανῶ, σὰν πάντοτε, γενναῖος.

Θυμᾶσαι, ποὺ ταξίδια ὀνειρευόμουνα
κι εἶχα ἕνα διαβήτη κι ἕνα χάρτη
καὶ πάντα γιὰ νὰ φύγω ἑτοιμαζόμουνα
κι ὅλο ἡ μητέρα μοῦ ῾λεγε: Τὸ Μάρτη...

Τώρα στὸ τζάμι ἕνα καράβι ἐσκάρωσα
κι ἕνα τοῦ Μὰγκρ στιχάκι ἔχω σκαλίσει:
«Τί θλίψη στὰ ταξίδια κρύβεται ἄπειρη!»
Κι ἐγὼ γιὰ ἕνα ταξίδι ἔχω κινήσει.

Νὰ πεῖς στοὺς φίλους χαιρετίσματα,
κι ἂν τύχει κι ἀνταμώσεις τὴν Ἑλένη,
πὼς μ᾿ ἕνα φορτηγὸ -πές της- μπαρκάρισα
καὶ τώρα πιὰ νὰ μὴ μὲ περιμένει...

Ἀλήθεια! Ὁ Χάρος ἤθελα νὰ ῾ρχότανε
σὰν ἕνας καπετάνιος νὰ μὲ πάρει
χτυπώντας τὶς βαριὲς πέτσινες μπότες του
κι ἕνα μακρὺ τσιμπούκι νὰ φουμάρει.

Ἀλέξη, νιώθω τώρα πὼς σ᾿ ἐκούρασα.
Μπορεῖ κιόλας νὰ σ᾿ ἔκαμα νὰ κλάψεις.
Δὲ θά ῾βρεις, βέβαια, λόγια γιὰ μι᾿ ἀπάντηση.
Μὰ δὲ θὰ λάβεις κόπο νὰ μοῦ γράψεις...

Άγνωστες λέξεις

• Μάγκρ, Μωρίς: 1877-1942, Γάλλος συγγραφέας
• μπαρκάρω: επιβιβάζομαι σε πλοίο ή φεύγω με πλοίο ως ναυτικός
• φουμάρω: καπνίζω

 Θάνος Ανεστόπουλος

Δήμητρα Γαλάνη

Παρουσίαση του διδακτικού σεναρίου

Παραλληλισμοί-Ευαγγελία Αναστασοπούλου

Παραλληλισμοί (Μαραμπού)

Τρία πράματα στὸν κόσμο αὐτό, πολὺ νὰ μοιάζουν εἶδα.
Τὰ ὁλόλευκα μὰ πένθιμα σχολεῖα τῶν Δυτικῶν,
τῶν φορτηγῶν οἱ βρώμικες σκοτεινιασμένες πλῶρες
καὶ οἱ κατοικίες τῶν κοινῶν, χαμένων γυναικών.

Ἔχουνε μία παράξενη συγγένεια καὶ τὰ τρία
παρ᾿ ὅλη τὴ μεγάλη τους στὸ βάθος διαφορά,
μὰ μεταξύ τους μοιάζουνε πολύ, γιατὶ τοὺς λείπει
ἡ κίνηση, ἡ ἄνεση τοῦ χώρου καὶ ἡ χαρά.

Σχόλια

Ο ποιητής συγκρίνει τα σχολεία, τα φορτηγά καράβια και τις κατοικίες των κοινών γυναικών. Το κοινό τους είναι η έλλειψη άνεσης, κίνησης και χαράς.

Χειμερινοί κολυμβητές

Πούσι-Νικολέτα Α.

Πούσι (Πούσι)

Στὴν Ἑλένη Χαλκιούση

Ἔπεσε τὸ πούσι ἀποβραδὶς
-τὸ καραβοφάναρο χαμένο-
κ᾿ ἔφτασες χωρὶς νὰ σὲ προσμένω
μὲς στὴν τιμονιέρα νὰ μὲ δεῖς.

Κάτασπρα φορᾶς κ᾿ ἔχεις βραχεῖ,
πλέκω σαλαμάστρα τὰ μαλλιά σου.
Κάτου στὰ νερὰ τοῦ Port Pegassu
βρέχει πάντα τέτοιαν ἐποχή.

Μᾶς παραμονεύει ὁ θερμαστὴς
μὲ τὰ δυό του πόδια στὶς καδένες.
Μὴν κοιτᾶς ποτέ σου τὶς ἀντένες
μὲ τὴν τρικυμία· θὰ ζαλιστεῖς.

Βλαστημᾶ ὁ λοστρόμος τὸν καιρὸ
κ᾿ εἶν᾿ ἀλάργα τόσο ἡ Τοκοπίλλα.
Ἀπὸ νὰ φοβᾶμαι καὶ νὰ καρτερῶ
κάλλιο περισκόπιο καὶ τορπίλλα.

Φύγε! Ἐσὲ σοῦ πρέπει στέρεα γῆ.
Ἦρθες νὰ μὲ δεῖς κι ὅμως δὲ μ᾿ εἶδες
ἔχω ἀπ᾿ τὰ μεσάνυχτα πνιγεῖ
χίλια μίλια πέρ᾿ ἀπ᾿ τὶς Ἐβρίδες.

Άγνωστες λέξεις

• πούσι: ομίχλη, καταχνιά
• καραβοφάναρο: το πλοίο που χρησιμεύει ως πλωτός φανός, αγκυροβολημένο κοντά σε υφάλους, ναυάγια και άλλα επικίνδυνα σημεία, τα οποία επισημαίνει την ημέρα με επιγραφή στα πλευρά του και τη νύχτα με φανάρι· παλιότερα, ειδοποιούσε με ηχητικό σήμα, όταν είχε ομίχλη
• τιμονιέρα: ο θάλαμος πηδαλιουχίας, όπου βρίσκεται η ρόδα του τιμονιού του πλοίου, διαμέρισμα χαρτών στο πίσω μέρος της γέφυρας
• σαλαμάστρα: μακρύ σκοινί πλεγμένο από νήματα
• Port Pegassu: κόλπος στα Ν του νησιού Stewart στη Νέα Ζηλανδία
• θερμαστής: ανήκει στο κατώτερο πλήρωμα μηχανής του πλοίου. Είναι ο επιφορτισμένος με το άναμμα του ατμολέβητα και την παρακολούθησή του
• καδένα: αλυσίδα (π.χ. της άγκυρας)
• αντένα: κεραία πλοίου, ξύλινο στοιχείο κάθετα τοποθετημένο στο κατάρτι, στο οποίο κρεμιέται πανί ή σημαία
• λοστρόμος: ο πρώτος υπαξιωματικός του πληρώματος, ο ναύκληρος των εμπορικών πλοίων
• αλάργα: μακριά
• Τοκοπίλλα: λιμάνι στη Χιλή
• περισκόπιο: οπτικό όργανο, με το οποίο μπορεί κανείς να παρατηρεί τον ορίζοντα από χαμηλό και περίκλειστο χώρο
• τορπίλλα: υποβρύχιο αυτοκινούμενο βλήμα, που ανατινάζει ό,τι χτυπήσει
• Εβρίδες: αρχιπέλαγος Δ της Σκωτίας

Σχόλια


Στην αρχή ο ποιητής γράφει για το καράβι, το οποίο πλέει μέσα στην ομίχλη και για μια γυναίκα, που τον «επισκέπτεται» στο πίσω μέρος της γέφυρας. Η γυναίκα είναι ντυμένη με κάτασπρα ρούχα, αλλά είναι βρεγμένη από τη θάλασσα και με τα μαλλιά της μπορεί να πλέξει σκοινί. Στη συνέχεια, αναφέρει ότι είναι λογικό, επειδή στο Port Pegassu βρέχει πάντα τέτοια εποχή. Ο θερμαστής έχει τα πόδια του στις αλυσίδες του πλοίου και τους παραμονεύει. Μετά, συμβουλεύει τη γυναίκα, που τον επισκέφτηκε να μην κοιτάει τις κεραίες, γιατί με την τρικυμία θα ζαλιστεί. Τέλος, ο ποιητής συνειδητοποιεί ότι είναι πολύ μακριά από την Τοκοπίλλα και διώχνει την αγαπημένη του, λέγοντάς της ότι πήγε να τον δει, αλλά δεν τον είδε, διότι αυτός έχει πνιγεί χιλιόμετρα μακριά της.

Ξέμπαρκοι

Μαρίζα Κωχ

Θάλασσα με κύματα;

Ἔτσι, ἴσα ἴσα, νὰ βάλω ἕναν τίτλο σ᾿ αὐτὴ τὴ βόλτα τὴν παραθαλάσσια...

 

Η ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΗ ΠΕΤΡΑ

Μίλα.
Πὲς κάτι, ὁτιδήποτε.
Μόνο μὴ στέκεις σὰν ἀτσάλινη ἀπουσία.
Διάλεξε ἔστω κάποια λέξη,
ποὺ νὰ σὲ δένει πιὸ σφιχτὰ
μὲ τὴν ἀοριστία.
Πές:
«ἄδικα»,
«δέντρο»,
«γυμνό».
Πές:
«θὰ δοῦμε»,
«ἀστάθμητο»,
«βάρος».
Ὑπάρχουν τόσες λέξεις ποὺ ὀνειρεύονται
μιὰ σύντομη, ἄδετη, ζωὴ μὲ τὴ φωνή σου.

Μίλα.
Ἔχουμε τόση θάλασσα μπροστά μας.
Ἐκεῖ ποὺ τελειώνουμε ἐμεῖς
ἀρχίζει ἡ θάλασσα.
Πὲς κάτι.
Πὲς «κῦμα», ποὺ δὲν στέκεται.
Πὲς «βάρκα», ποὺ βουλιάζει
ἂν τὴν παραφορτώσεις μὲ προθέσεις.

Πὲς «στιγμή»,
ποὺ φωνάζει βοήθεια ὅτι πνίγεται,
μὴν τὴ σῴζεις,
πὲς
«δὲν ἄκουσα».

Μίλα.
Οἱ λέξεις ἔχουν ἔχθρες μεταξύ τους,
ἔχουν τοὺς ἀνταγωνισμούς:
ἂν κάποια ἀπ᾿ αὐτὲς σὲ αἰχμαλωτίσει,
σ᾿ ἐλευθερώνει ἄλλη.
Τράβα μία λέξη ἀπ᾿ τὴ νύχτα
στὴν τύχη.
Ὁλόκληρη νύχτα στὴν τύχη.
Μὴ λὲς «ὁλόκληρη»,
πὲς «ἐλάχιστη»,
ποὺ σ᾿ ἀφήνει νὰ φύγεις.
Ἐλάχιστη
αἴσθηση,
λύπη
ὁλόκληρη
δική μου.
Ὁλόκληρη νύχτα.

Μίλα.
Πὲς «ἀστέρι», ποὺ σβήνει.
Δὲν λιγοστεύει ἡ σιωπὴ μὲ μιὰ λέξη.
Πὲς «πέτρα»,
ποὺ εἶναι ἄσπαστη λέξη.
Ἔτσι, ἴσα ἴσα,
νὰ βάλω ἕναν τίτλο
σ᾿ αὐτὴ τὴ βόλτα τὴν παραθαλάσσια.

Κική Δημουλά

Αρμίδα- Θάνος Καρυτόπουλος

Ἀρμίδα (Πούσι)

Στὸν Κώστα Βάρναλη

Τὸ πειρατικὸ τοῦ Captain Jimmy,
ποὺ μ᾿ αὐτὸ θὰ φύγετε καὶ σεῖς,
εἶναι φορτωμένο μὲ χασὶς
κ᾿ ἔχει τὰ φανάρια του στὴν πρύμη.

Μῆνες τώρα πού ῾χουμε κινήσει
καὶ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ καιροῦ
ὅσο ποὺ νὰ πᾶμε στὸ Περοῦ
τὸ φορτίο θὰ τό ῾χουμε καπνίσει.

Πλέμε σὲ μία θάλασσα γιομάτη
μὲ λογῆς παράξενα φυτά,
ἕνα γέρος ἥλιος μᾶς κοιτᾶ
καὶ μᾶς κλείνει ποῦ καὶ ποῦ τὸ μάτι.

Μπουκαπόρτες ἄδειες σκοτεινές,
-ποῦ νὰ ξοδεύτηκαν τόννοι χίλιοι;
μᾶς προσμένουν πίπες ἀδειανὲς
καὶ τελωνοφύλακες στὸ Τσίλι.

Ξεχασμένο τ᾿ ἄστρο τοῦ Βορρᾶ,
οἱ ἄγκυρες στὸ πέλαγο χαμένες.
Πάνω στὶς σκαλιέρες σὲ σειρὰ
δώδεκα σειρῆνες κρεμασμένες.

Ἡ πλωριὰ Γοργόνα μία βραδιὰ
πήδησε στὸν πόντο μεθυσμένη,
δίπλα της γλιστροῦσαν συνοδιὰ
τοῦ Κολόμβου οἱ πέντε κολασμένοι.

Κι ἔπειτα στὶς ξερές τοῦ Ἀκορά
τσοῦρμο τ᾿ ἄγριο κύμα νὰ μᾶς βγάλει
τέρατα βαμμένα πορφυρὰ
μὲ φτεροῦγες γλάρων στὸ κεφάλι.

Άγνωστες λέξεις

• Αρμίδα: 1. Ηρωίδα του έργου του Τορκουάτο Τάσσο «Απελευθερωμένη Ιερουσαλήμ»· μάγισσα, Σαρακηνή που πλάνεψε τον Ρινάλντο και τον απέσπασε από τους Σταυροφόρους στους περίφημους κήπους της, που είναι συνώνυμοι των κήπων της ηδονής. 2. Αστεροειδής που ανακαλύφθηκε στις 24.8.1903· είναι άδηλο που αναφέρεται το όνομα Αρμίδα· πολλά ζωγραφικά έργα έχουν θέμα αυτά που αναφέρονται στη σημασία 1. Μπορεί να πρόκειται και για όνομα πλοίου. Ίσως να σχετίζεται και με το όνομα της μούσας του Corbiere, της Armida Josefina Cuchiani, την οποία ο Corbiere αποκαλούσε «Marcelle», κι αυτό γιατί είναι εμφανής η επίδραση του Corbiere στον Καββαδία, όπως φανερώνουν οι διάφοροι στίχοι και φράσεις του Γάλλου ποιητή που διασπείρει στα έργα του.
• Captain Jimmy: πειρατής
• φανάρι: 1. φανός 2. φάρος
• μπουκαπόρτα: θυρίδα φόρτωσης πλοίου
• Τσίλι: η Χιλή
• σκαλιέρες: μικρά σκοινιά που δένονται οριζόντια στα ξάρτια, έτσι ώστε να σχηματίζουν σκαλοπατάκια σχοινιένια
• πλωριά Γοργόνα: η ξυλόγλυπτη Γοργόνα στο μπροστινό μέρος του πλοίου· ακρόπρωρο
• Κολόμβος, Χριστόφορος: 1451-1506, μεγάλος θαλασσοπόρος, ανακάλυψε την αμερικανική ήπειρο
• Ακορά: ξέρες κοντά στα νησιά Μαλδίβες ή στη Σαμόα

 Σχόλια

Το ποίημα που μελέτησα δε μου άρεσε, γιατί μιλούσε για χασίς και δεν ήταν ευχάριστο. 

Γιάννης Κούτρας

Θάνος Μικρούτσικος

Apurimac

 Χατζηφραγκέτα

 Μαρίζα Κωχ

Και από τον Πάνο Σαββόπουλο η λογοκριμένη εκδοχή